Semiotics of the Kitchen

Links: Jacques Tati - Mon Oncle (1958). Rechts: Frankfurter Küche in huidige toestand (1991). Uit: Schutte-Lihotzky, M 1992, ' Die Frankfurter Kuche', Ernst & Sohn, Berlin (dank aan Marlon Jonkers).

Die Frankfurter Küche

– Marlon Jonkers

De Frankfurter Küche is ontwikkeld door Margarete Schutte Lihotzky (1897-2000) in samenwerking met Ernst May voor zijn grootschalige sociale woningbouwproject 'Das Neue Frankfurt'. Tussen 1926-1930 zijn er meer dan 10.000 van deze keukens gerealiseerd.

Margaret Lihotzky was de eerste Oostenrijkse vrouwelijke architectuurstudente aan de Kunstgewerbeschule in Wenen. Haar keukenontwerp werd o.a. beïnvloed door de publicatie The New Housekeeping - efficiency studies in home management van Christine Fredericks in 1913 en de ideeën van Frederick Taylor, rond 1910 invloedrijk met zijn methoden voor efficiëntie in de fabrieksindustrie.

Voor het ontwerpen van haar keuken gebruikte zij o.a stop-motion films (zie rechtsonder) waarmee het gebruik van de keuken werd vastgelegd. De bewegingen van de huisvrouw werden geanalyseerd om deze vervolgens te kunnen reduceren. Aan alles werd een plek toegekend, elke handeling geoptimaliseerd. Hiermee werd beoogd om, ten gunste van de huisvrouw, de huishoudelijk taken eenvoudiger te maken zodat zij meer vrije tijd zou krijgen.

Omdat de keuken nog steeds expliciet voor de vrouw was ontworpen, werd de Frankfurter Küche ook bekritiseerd als verbeterd gereedschap voor de 'huishoudslaven'. De drang van architecten en ontwerpers om het private woongedrag te willen beïnvloeden is hierdoor steeds meer onder druk komen te staan.

Hollandse voorbeelden van 'emanciperende' keukens uit het archief van het NAI:

Martha Rosler – Semiotics of the Kitchen (1975)

Larry David - Curb your Enthusiasm